JAN JONSTON – CZY NA PEWNO POSTAĆ ZAPOMNIANA?
Jan Jonston jest postacią niemal zapomnianą w naszej historii. Do przywrócenia pamięci o tym wybitnym uczonym zobowiązało się Leszno; to miasto bowiem, mimo różnych intratnych propozycji pracy na znakomitych europejskich uniwersytetach, wybrał jako swoją „małą ojczyznę”. Stąd inicjatywa Rady Miasta Leszna, by z okazji 420 rocznicy urodzin tego przyrodnika, lekarza i encyklopedysty rok 2023 ustanowić Rokiem Jana Jonstona.
Częścią obchodów był zainicjowany i przeprowadzony przez pracowników leszczyńskiego Muzeum Okręgowego projekt zatytułowany „Encyklopedia Jana Jonstona – porządkowanie świata”. Podsumowanie działań miało miejsce 15.12.2023r. w siedzibie Biblioteki Miejskiej w Lesznie. Prowadziły je p. Marta Małkus – koordynatorka projektu oraz p. Kamila Szymańska – dyrektor Muzeum Okręgowego. Grono gości stanowili partnerzy działań oraz osoby zainteresowane tematyką, a więc: przedstawiciele organizacji pozarządowych, młodzież z pięciu szkół w miejscowościach związanych z uczonym i, oczywiście, słuchacze naszego UTW. Jak podkreśliły prowadzące, celem zadania było pobudzenie kreatywności jego uczestników w ramach edukacji kulturalnej. Projekt miał szansę realizacji dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego. Jednak jego cele mogły zostać osiągnięte nie tylko dzięki środkom finansowym, nie tylko dzięki ogromnemu zaangażowaniu pracowników muzeum, ale także dzięki „współpracownikom” – wszystkim biorącym udział w jego realizacji. Jak zaznaczyły prowadzące, było to pierwsze takie zadanie, do którego muzeum zaprosiło tak liczne grono współpracowników. To właśnie oni sprawili, że projekt mógł przybrać rozmaite formy; były to wykłady dr Kamili Szymańskiej i gra miejska „Naturalne Miasto”, w których również uczestniczyli nasi słuchacze, kreatywne warsztaty, konkurs plastyczny pn.„Drzewa Jana Jonstona” oraz integracyjne wycieczki. Edukacyjnym rezultatem działań było pozyskanie przez uczestników wiedzy o jednym z najbardziej cenionych w siedemnastowiecznej Europie Polaków oraz życiu naukowym w Lesznie i Europie w tamtym okresie. Zaś rezultat niewymierny to wzajemne poznanie się i zaprzyjaźnienie uczestników projektu. Najważniejszym efektem – tym konkretnym – stało się coś, czego dotychczas nikt nie wymyślił i nie wykonał w takiej postaci: „Encyklopedia Jana Jonstona - porządkowanie świata”. Stworzyli ją wspólnie uczestnicy zadania, zaś autorami haseł byli uczniowie Zespołu Szkół Rolniczo-Budowlanych w Lesznie. Wydawnictwo prezentuje Jonstona na tle szeroko pojętej kultury baroku.
Spotkaniu towarzyszyła prezentacja plastycznych prac pokonkursowych i powarsztatowych. Ekspozycja powstała w ramach współpracy naszego UTW i młodych ludzi z rozmaitymi dysfunkcjami uczęszczającymi regularnie na zajęcia terapeutyczne. Składały się na nią wyroby gliniane inspirowane twórczością Jonstona, wykonane przez członków naszej uczelni pod kierunkiem pracowni ceramicznej w ośrodku terapeutycznym. Wzbudziły zachwyt oglądających, tym bardziej zasłużony, że zostały wyprodukowane przez kompletnych amatorów, mających glinę w dłoniach po raz pierwszy w życiu. Sam proces twórczy był dla seniorów ogromnym przeżyciem, wspaniałą zabawą i nauką jednocześnie. Dojrzali artyści zyskali nowe umiejętności i, miejmy nadzieję, nowych przyjaciół.
Myśl przewodnia uroczystości brzmiała: „Rok 2023 przemija, ale dla nas to nie koniec przygody z Janem Jonstonem”. Działania zawarte w projekcie pozwoliły przywrócić pamięć o tym niezwykłym człowieku. I jak podkreślił Olek Świgoń, miały jeszcze wartość dodaną: były dostępne dla wszystkich – bez względu na wiek, sprawność ruchową czy intelektualną, i nam, seniorom, dały niezaprzeczalną możliwość nawiązania wartościowych kontaktów z innymi uczestnikami programu.
Elżbieta Hejnowicz-Wojciechowska
